Test Kompetencji Rodzicielskich (TKR) przeznaczony jest do pomiaru kompetencji rodzicielskich rozumianych jako dyspozycje rodziców warunkujące stosowanie przez nich takich sposobów postępowania z dzieckiem, które sprzyjają jego rozwojowi – kształtowaniu u dziecka autonomii i umiejętności samoregulacyjnych oraz poczucia skuteczności. Ma służyć do badania zarówno aktualnych, jak i potencjalnych rodziców.
Narzędzie składa się z 30 zadań, które mają charakter krótkich historyjek opisujących różne sytuacje wychowawcze. W większości są to sytuacje o charakterze problemowym – związane z kłopotami dziecka, jego niewłaściwym zachowaniem lub trudnymi czy niemożliwymi do spełnienia żądaniami, ale niektóre historie dotyczą wydarzeń o charakterze pozytywnym, np. sukcesów dziecka. Historyjki dotyczą dzieci w różnym wieku i różnych dziedzin aktywności (jak nauka, obowiązki domowe, kontakty rówieśnikami, rozrywki), a opisane zachowania rodzicielskie różnią się stopniem sprawowanej nad dzieckiem kontroli, sztywności systemu wymagań oraz zaangażowaniem emocjonalnym.
Każdej sytuacji przypisane są trzy możliwe sposoby zachowania rodzica, a badany ma w stosunku do każdego z nich ocenić prawdopodobieństwo, z jakim tak właśnie by się zachował; ocen tych dokonuje w skali czterostopniowej, wybierając między odpowiedziami zdecydowanie nie, raczej nie, raczej tak, zdecydowanie tak. Oprócz skali kompetencji narzędzie zawiera cztery skale dodatkowe pozwalające na ocenę skłonności rodzica do popełniania błędów: rygoryzmu, permisywności, nadopiekuńczości i bezradności.
Na platformie Epsilon dostępna jest także wersja elektroniczna TKR w języku angielskim. Szczegóły w zakładce Wersja na Epsilon.
Adopcja
Kandydaci na rodziców adopcyjnych przechodzą przez długotrwały proces rekrutacji, którego jednym z elementów jest diagnoza ich predyspozycji do bycia dobrym opiekunem i wychowawcą dziecka. Predyspozycje zaś to nie tylko odpowiednie cechy osobowości, ale także pewne kompetencje i skłonności ujawniające się w zachowaniach wobec dziecka.
W kontekście badania kandydatów na rodziców adopcyjnych i kandydatów na rodziców zastępczych warto rekomendować jednoczesne stosowanie dwóch metod – kwestionariusza CUIDA oraz Testu Kompetencji Rodzicelskich TKR, które wspólnie pozwalają uzyskać pełniejszy obraz predyspozycji do rodzicielstwa. CUIDA umożliwia ocenę cech osobowości ważnych z punktu widzenia zdolności do zapewnienia dziecku właściwej opieki. Natomiast TKR dostarcza informacji o kompetencjach rodzicielskich czyli wiedzy rodziców i ich przekonaniu o własnych umiejętnościach związanych z wychowaniem dziecka. Wyniki kwestionariusza CUIDA mogą też być użyteczne przy interpretowaniu wyników TKR, zwłaszcza tych, które odnoszą się do błędów wychowawczych. Na przykład wysoki wynik w skali Nadopiekuńczość w TKR uzyskany przez osobę, która jednocześnie ma niskie umiejętności radzenia sobie ze stratą oceniane na podstawie kwestionariusza CUIDA, świadczące o emocjonalnej zależności od innych, można interpretować jako wyraz jej niepokoju o dziecko i dążenia do kontrolowania go w celu zapewnienia mu ochrony.
Materiały:
- Komplet (podręcznik, zestaw arkuszy wyników, zestaw zeszytów testowych)
- Podręcznik wyd. II*
- Zeszyty testowe (25 egz.)
- Arkusze do obliczania wyników (25 egz.)
*Drugie wydanie podręcznika zawiera rozbudowaną część dotyczącą interpretowania wyników, natomiast sama metoda (pozycje, klucz) i normy pozostały bez zmian. Arkusze i zeszyty (wydane w 2017 r.) w związku z tym również nie uległy żadnym modyfikacjom.
TKR przeznaczony jest do oceny kompetencji rodzicielskich osób dorosłych oraz ich tendencji do popełniania czterech rodzajów błędów wychowawczych. Mogą nim być badani zarówno rodzice, jak i osoby niemające dzieci.
TKR może być przydatny w przypadkach, gdy dziecko trafia do psychologa z powodu trudności wychowawczych, jakie sprawia w domu i/lub w szkole. Jednym ze źródeł trudności mogą być niekompetentne zachowania jego rodziców. TKR umożliwia wówczas weryfikację hipotezy o niewystarczającym poziomie kompetencji rodzicielskich u matki lub ojca, a ponadto pomaga określić, z jakimi niekorzystnymi tendencjami ujawniającymi się w ich zachowaniach wobec dziecka mogą być związane jego problemy.
Analiza wyników w skalach odnoszących się do błędów wychowawczych może też być punktem wyjścia przy projektowaniu oddziaływań terapeutycznych wobec rodziców. Także rodzicom, którzy pragną doskonalić kompetencje rodzicielskie, wyniki TKR mogą pomóc w zidentyfikowaniu słabych i mocnych stron, ujawniając charakteryzujące ich skłonności do popełniania określonego rodzaju błędów wychowawczych.
TKR może też być wykorzystywany w badaniach osób niemających dzieci. Dotyczy to zarówno badania przyszłych rodziców, którzy chcieliby rozwijać swoje kompetencje rodzicielskie jeszcze przed narodzeniem się ich dziecka, jak i kandydatów na rodziców adopcyjnych czy rodziców zastępczych.
TKR znajduje zastosowanie w sprawach sądowych dotyczących rozstrzygnięć w kwestiach sprawowania władzy rodzicielskiej, w ośrodkach zajmujących się kwalifikowaniem kandydatów na rodziców adopcyjnych, w centrach opiniujących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej czy w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, gdy możliwą przyczyną problemów dziecka może być brak pewnych kompetencji u rodziców.
Wersja ukraińskojęzyczna TKR może być przydatna w badaniach uchodźców wojennych, którzy po przybyciu do Polski muszą uregulować swój status prawny, by móc sprawować opiekę nad nieletnimi niebędącymi ich dziećmi.
Rzetelność
Najbardziej rzetelne wyniki TKR, i to zarówno z punktu widzenia zgodności wewnętrznej, jak i stabilności, to wyniki w skali Kompetencje. W pełni satysfakcjonująca jest stabilność wyników w pozostałych skalach oraz zgodność wewnętrzna w skalach Rygoryzm i Nadopiekuńczość. Natomiast pewne wątpliwości budzi jednorodność skali Bezradność.
Trafność
Przeprowadzone badania dostarczyły danych przemawiających za trafnością TKR.
Normy
Test ma dwojakiego rodzaju normy stenowe – jedne przeznaczone dla populacji ogólnej (oparte na wynikach próby obejmującej ponad 700 osób w wieku 20–59 lat, badanych w sytuacji neutralnej), a drugie przeznaczone dla rodziców zastępczych oaz kandydatów na rodziców adopcyjnych i zastępczych (oparte na wynikach próby obejmującej ponad 350 osób badanych w sytuacji diagnostycznej w Ośrodkach Adopcyjnych oraz Centrach Pomocy Rodzinie).
Oprócz wersji papier-ołówek test TKR dostępny jest także jako e-badanie na platformie Epsilon oraz jako opcja wprowadzania i obliczania wyników z wersji papier-ołówek na platformie Epsilon.
Na platformie Epsilon dostępna jest również wersja elektroniczna TKR w języku angielskim. Wyboru wersji językowej (polskiej lub angielskiej) dokonuje się w momencie zlecania badania (po wcześniejszym zakupieniu jednostek badaniowych TKR lub portfela klienta). Celem stworzenia angielskojęzycznej wersji TKR jest umożliwienie polskim psychologom badania osób nie posługujących się biegle językiem polskim, ale mieszkających w Polsce. Dlatego też, w tej specyficznej sytuacji, rezultaty testu powinny być porównywane w wynikami obywateli polskich (wynik powinien być odnoszony do polskich norm). Raport z testu przeznaczony jest dla polskojęzycznego psychologa, zostanie więc wygenerowany w języku polskim.
e-BADANIE
Opis: Usługa przeprowadzenia badania na platformie do badań komputerowych Epsilon. System umożliwia przeprowadzenie badania, obliczenie wyników, odniesienie ich do norm, wygenerowanie i wydrukowanie raportu z badania.
Dostęp do Platformy Epsilon uzyskuje się po dokonaniu zakupu dowolnej liczby licencji na badania lub doładowaniu portfela wybraną kwotą. Aby sfinalizować zakup i rozpocząć korzystanie z platformy Epsilon konieczne jest podpisanie Umowy powierzenia przetwarzania danych osobowych. Po sfinalizowaniu zakupu klient otrzymuje odpowiedni kod licencji w formie wydruku lub wiadomości e-mail. Kolejnym krokiem jest pobranie ze strony www.epsilon.practest.com.pl i zainstalowanie oprogramowania Epsilon. Po uruchomieniu aplikacji i wypełnieniu formularza rejestracyjnego (wprowadzenie danych użytkownika i kodu otrzymanego przy zakupie) można już korzystać z platformy. Więcej
Sposób badania: Procedura badania wersją komputerową jest analogiczna do procedury badania wersją "papier-ołówek".
Rzetelność, Trafność: Własności psychometryczne wersji komputerowej nie były sprawdzane.
Normy: Platforma Epsilon umożliwia korzystanie z norm opracowanych dla testu w wersji "papier-ołówek" (zawartych w podręczniku).
Wymagania techniczne:
Wymagania minimalne: System operacyjny: Windows 7 z .NET Framework 4.6, Windows Installer 4.5, Ilość pamięci RAM: 2GB, Ilość wolnego miejsca na dysku: 350 MB, Prędkość łącza internetowego: 2mb/s, Przeglądarki: Internet explorer 10.
Wymagania zalecane: System operacyjny: Windows 10 z .NET Framework 4.6, Windows Installer 4.5, Ilość pamięci RAM: 4GB, Ilość wolnego miejsca na dysku: 500 MB, Prędkość łącza internetowego: 10mb/s, Przeglądarki: Internet explorer 11.
Elementy do e-badania:
- e-TKR jednostka badaniowa
lub/i
- Doładowanie portfelowe
Rekomendujemy również zakup podręcznika do testu w wersji papierowej.
Jednostki badawcze (bez raportu) są udostępniane (w specjalnej cenie) wyłącznie uczelniom i ich pracownikom prowadzącym badania naukowe. Więcej informacji
Zobacz inne e-testy dostępne na platformie Epsilon.
Wprowadzanie wyników
Opis: Usługa wprowadzania odpowiedzi z wersji papierowej testu na platformę Epsilon, obliczenia wyników surowych i przeliczonych, oraz wygenerowania pełnego raportu z badania (zawierającego dane liczbowe oraz interpretacje słowne uzyskanych wyników).
Rzetelność, Trafność: Jak w wersji papier-ołówek.
Normy: Platforma Epsilon umożliwia korzystanie z norm opracowanych dla testu w wersji papier-ołówek (zawartych w podręczniku).
Wymagania techniczne: Jak w e-badaniu.
Elementy do wprowadzania wyników:
- e-TKR wprowadzenie wyników
Arkusze w wersji papierowej należy oddzielnie zakupić.
Rekomendujemy również zakup podręcznika do testu w wersji papierowej.
Uprawnienia do zakupu i stosowania danego testu zależą od jego kategorii, wyznaczonej zgodnie z kategoryzacją Komisji do Spraw Testów Psychologicznych działającej z ramienia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
TKR jest narzędziem kategorii B2.
