SCID-5-AMPD jest półustrukturalizowanym wywiadem diagnostycznym do diagnozy zaburzeń osobowości wg Alternatywnego Modelu Zaburzeń Osobowości, wprowadzonego w części III DSM-5 „Nowe metody i modele”. Wywiad ten stanowi alternatywę względem wywiadu SCID-5-PD, opartego na tradycyjnym, kategorialnym modelu diagnozy zaburzeń osobowości. Wprowadzenie alternatywnego modelu diagnozy i odpowiadającego mu nowego narzędzia jest reakcją na potrzeby diagnostyczne; diagnoza kategorialna, opierająca na ścisłym podziale na poszczególne zaburzenia, w wielu sytuacjach okazywała się nie w pełni adekwatna do obrazu klinicznego, ponieważ wielu pacjentów spełniało równocześnie kryteria kilku zaburzeń osobowości lub przynajmniej doświadczało niektórych objawów kilku zaburzeń. Nowy model ma umożliwić lepszy, pełny i precyzyjny opis funkcjonowania pacjenta. Alternatywny Model DSM-5 jest również krokiem w kierunku integracji amerykańskiego modelu diagnozy zaburzeń osobowości z modelem z ICD-11, klasyfikacji stosowanej i/lub wprowadzanej obecnie w krajach europejskich.
W SCID-5-AMPD diagnoza ma charakter hybrydowy, co oznacza, że skupia się na podejściu dymensjonalnym, ale pozwala również zidentyfikować poszczególne kategorie zaburzeń. Aspekty dymensjonalne tego modelu reprezentowane są przez Moduły I i II, natomiast aspekty kategorialne – przez Moduł III. Moduł I polega na oszacowaniu poziomu nieprawidłowości funkcjonowania osobowości w sferze ja (w domenach Tożsamość i Kierowanie sobą) oraz w sferze interpersonalnej (w domenach Empatia i Bliskość). Pozwala również na oszacowanie funkcjonowania w poszczególnych subdomenach. Moduł II polega na oszacowaniu profilu patologicznych cech osobowości (Negatywny afekt, Izolacja, Antagonizm, Rozhamowanie, Psychotyzm) i ich 25 aspektów. Natomiast Moduł III umożliwia diagnozę kategorialną zaburzeń osobowości (zaburzenia antyspołecznego, unikowego, granicznego, narcystycznego, obsesyjno-kompulsywnego, schizotypowego) oraz zaburzenia osobowości określonego przez cechę.
Moduły SCID-5-AMPD
- Moduł I: Ustrukturalizowany Wywiad Kliniczny do Diagnozy Poziomu Funkcjonowania Osobowości
- Moduł II: Ustrukturalizowany Wywiad Kliniczny do Diagnozy Cech Osobowości
- Moduł III: Ustrukturalizowany Wywiad Kliniczny do Diagnozy Zaburzeń Osobowości (w tym Zaburzenia Osobowości Określonego przez Cechę)
Ustrukturalizowany Wywiad Kliniczny do Badania Zaburzeń Osobowości według Alternatywnego Modelu Zaburzeń Osobowości DSM-5 jest półustrukturalizowanym wywiadem przeprowadzanym w celu sformułowania diagnozy na podstawie alternatywnego modelu zaburzeń osobowości zamieszczonego w części III DSM-5. Wywiad jest przeprowadzany przez klinicystę (psychologa, lekarza) lub przez inną osobę wykwalifikowaną w zakresie zdrowia psychicznego, która jest zaznajomiona z klasyfikacją oraz kryteriami diagnostycznymi DSM-5 (American Psychiatric Association 2013; wydanie polskie 2015 i 2018).
Osoby badane
Osoby badane mogą być pacjentami przechodzącymi psychoterapię, odbywającymi leczenie psychiatryczne lub leczącymi się z powodu innych chorób, mogą to być również osoby niebędące pacjentami w dosłownym rozumieniu, na przykład osoby biorące udział w badaniach epidemiologicznych dotyczących rozpowszechnienia zaburzeń osobowości.
Uzupełnienie wywiadu o inne źródła informacji
Często zdarza się, że jedynym źródłem informacji jest pacjent (osoba badana), z którym przeprowadza się wywiad. Jednak przy ocenie pozycji wywiadu można korzystać także z innych źródeł informacji (obserwacji byłego lub obecnego terapeuty, partnera, rodziny). Pomocnicze informacje mogą być cenne w przypadku zaburzeń osobowości, ponieważ osoby cierpiące na takie zaburzenia mogą nie dostrzegać swoich trudności lub też lekceważyć ich wpływ na funkcjonowanie.
Ocena z uwzględnieniem historii klinicznej pacjenta
Ponieważ wiele objawów innych zaburzeń psychiatrycznych może przypominać patologiczne cechy osobowości, przed przeprowadzeniem wywiadu SCID-5-AMPD należy zebrać informacje o historii klinicznej pacjenta (tj. na jakie zaburzenia cierpiał w ciągu życia); służą temu części wstępne, zamieszczone w każdym z modułów.
Stosowanie wywiadu SCID-5-AMPD z wywiadem SCID-5-CV
Jeżeli są podstawy, by przypuszczać, że obecnie występujące objawy nie są stałą cechą pacjenta (np. nasiliły się w ostatnim czasie) należy rozważyć przeprowadzenie odpowiednich modułów wywiadu SCID-5-CV, służącego do oceny zaburzeń psychicznych innych niż zaburzenia osobowości, w celu oceny pod kątem wybranej klasy zaburzeń.
Również w przypadku zastosowań badawczych w niektórych przypadkach badacz może zdecydować się na zastosowanie wywiadu SCID-5-CV przed wywiadem SCID-5-AMPD.
Wywiad SCID-5-AMPD może być stosowany:
- W kontekście klinicznym, u pacjentów zgłaszających się na psychoterapię, pacjentów leczonych psychiatrycznie lub pacjentów hospitalizowanych leczących się somatycznie, ale zgłaszających objawy psychiatryczne
- W kontekście sądowym
- W kontekście rekrutacyjnym, w diagnozie kandydatów do zawodów trudnych i niebezpiecznych, w których kryterium zdolności do wykonywania zawodu jest zdrowie psychiczne
- W badaniach epidemiologicznych. Dane diagnostyczne uzyskane z zastosowaniem SCID-5 mogą być na przykład wykorzystane przez badaczy, praktyków, osoby odpowiedzialne za planowanie polityki w zakresie ochrony zdrowia i opinię publiczną, zainteresowanych częstością występowania i przyrostem nowych przypadków zaburzeń psychicznych w określonych populacjach
- W projektach naukowych
- Do celów dydaktycznych, do ćwiczenia umiejętności przeprowadzania wywiadów u studentów kierunków związanych ze zdrowiem psychicznym, w tym studentów medycyny, psychologii, pielęgniarstwa i psychiatrycznej opieki społecznej. SCID-5-AMPD zawiera wiele użytecznych pytań, które można wykorzystywać, aby uzyskać od pacjenta informacje niezbędne do oceny kryteriów diagnostycznych.
