PSI-4 Inwentarz Stresu Rodzicielskiego
Inwentarz Stresu Rodzicielskiego PSI-4 przeznaczony jest do pomiaru nasilenia stresu rodzicielskiego rozumianego jako zbiór procesów prowadzących do awersyjnych reakcji psychologicznych i fizjologicznych, wynikających z próby dostosowania się do wymagań, jakie stawia rodzicielstwo. Inwentarz skupia się na trzech głównych źródłach stresu: związanych z cechami dziecka, związanych z cechami rodzica oraz czynnikach sytuacyjnych/demograficznych.
PSI-4 składa się ze 120 pozycji, z których 101 wchodzi w skład dwóch skal głównych – skali Rodzic i skali Dziecko.
Skala Rodzic obejmuje podskale:
- Poczucie kompetencji (PK) – mierzy, na ile rodzic czuje się komfortowo w swojej roli i na ile faktycznie sobie z nią radzi;
- Przywiązanie (PR) – mierzy poczucie bliskości w relacji z dzieckiem oraz zdolność rodzica do zauważania i zaspokajania potrzeb dziecka;
- Depresyjność (DE) – mierzy nastrój rodzica;
- Zdrowie (ZD) – mierzy, na ile problemy zdrowotne rodzica przyczyniają się do nasilenia stresu;
- Izolacja (IZ) – mierzy, na ile rodzic otrzymuje wsparcie społeczne;
- Ograniczenia związane z rolą rodzica (OR) – mierzy poczucie ograniczenia wolności i zagrożenie poczucia tożsamości w wyniku dominowania roli rodzica;
- Relacja ze współmałżonkiem/partnerem (RP) – mierzy, na ile rodzic ma poczucie emocjonalnego i fizycznego wsparcia ze strony współmałżonka/partnera.
Natomiast skala Dziecko obejmuje następujące podskale:
- Uwaga/Aktywność (UA) – mierzy cechy zachowania dziecka, które odpowiadają objawom ADHD;
- Adaptacyjność (AD) – mierzy zdolność dziecka do przystosowania się do zmian w otoczeniu społecznym bądź fizycznym;
- Wymagania (WY) – mierzy postrzeganie wymagań dziecka przez rodzica;
- Nastrój (NA) – mierzy nastrój dziecka;
- Wzmacnianie rodzica (WR) – mierzy doświadczanie przez rodzica relacji z dzieckiem jako pozytywnie wzmacniającej;
- Spełnianie oczekiwań (SO) – mierzy, w jakim stopniu cechy dziecka spełniają oczekiwania rodzica.
Osoba badana dokonuje odpowiedzi na pięciostopniowej skali lub wybiera jedną z czterech/pięciu podanych odpowiedzi. Skale Rodzic i Dziecko łącznie tworzą Ogólny wskaźnik stresu rodzicielskiego.
Pozostałe 19 pozycji tworzy dodatkową skalę Stres życiowy, pozwalającą na identyfikację źródeł stresu spoza systemu rodzic-dziecko (np. utrata pracy, śmierć członka rodziny, rozwód). W tym przypadku osoba badana dokonuje odpowiedzi TAK lub NIE – w zależności od tego, czy dane wydarzenie miało miejsce w przeciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie. Wypełnienie wersji pełnej PSI-4 zajmuje przeciętnie 20–30 minut.
Wersja skrócona PSI-4-SF składa się z 36 pozycji zaczerpniętych z pełnej wersji narzędzia, po 12 pozycji na każdą z trzech skal: Stres osobisty (SO), Dysfunkcyjna relacja między rodzicem i dzieckiem (DRRD), Trudne dziecko (TD), które w połączeniu ze sobą tworzą Ogólny wskaźnik stresu rodzicielskiego. Wypełnienie wersji skróconej zajmuje przeciętnie 10–15 minut. Pozwala na szybkie dokonanie wstępnej oceny głównych wymiarów stresu i zasugerowanie dalszej diagnostyki.
Mocną stroną narzędzia jest połączenie czytelnego, spójnego modelu teoretycznego i osadzenia w praktyce.
Teoria:
- Model teoretyczny i struktura narzędzia pozwalają na ocenę stresu rodzicielskiego w kontekście działania całego systemu rodzinnego i środowiska, w którym funkcjonuje rodzina.
Osadzenie w praktyce:
- Pozycje są ujęte w prosty, przystępny sposób, zbliżony do tego, jak mówią o swoich trudnościach rodzicielskich sami rodzice;
- Na podstawie wyników w skalach można określić dalsze kierunki diagnozy;
- Wyniki w skalach pokazują też, jak zaplanować interwencję – czy skupić się na pomocy rodzicowi, czy dziecku, czy na wzmacnianiu relacji między nimi.
Rzetelność: Ogólny wskaźnik stresu rodzicielskiego cechuje się bardzo wysoką zgodnością wewnętrzną, podobnie jak główne skale PSI-4 i PSI-4-SF; dla podskal PSI-4 zgodność jest satysfakcjonująca. Wszystkie skale i podskale cechują się również wysoką stabilnością (retest po 4 tygodniach).
Trafność: By zweryfikować trafność skal Dziecko w PSI-4 i Trudne dziecko w PSI-4-SF, mierzących stres powiązany z aspektami funkcjonowania dziecka, oceniono korelacje z miarami zaburzeń u dzieci (ASRS, CDI-2, Conners 3, SENA); sprawdzono także związki skal Rodzic w PSI-4 i Stres osobisty w PSI-4-SF z ogólną miarą aktualnie doświadczanego stresu PSS-10 i osobowością stresową mierzoną DS-14. Wykazano oczekiwane związki, a na podstawie badań z udziałem grup klinicznych stwierdzono, że zgodnie z oczekiwaniami nasilenie stresu rodzicielskiego mierzonego PSI-4 jest wyższe w grupach rodziców dzieci z diagnozami zaburzeń ze spektrum autyzmu i ADHD, a także w grupie rodziców wcześniaków, które doświadczały poważnych problemów zdrowotnych.
Normy: Tenowe i centylowe, łączone dla matek i ojców.
Próba objęła 924 rodziców (w tym 497 matek i 427 ojców) dobranych tak, by równą część grupy stanowili rodzice dziewczynek i chłopców i by rodzice dzieci w różnymi wieku byli w równym stopniu reprezentowani w grupie
Zastosowanie:
PSI-4 może być wykorzystane w terapii rodzin oraz w programach, których celem jest podwyższenie kompetencji rodzicielskich w celu określenia obszarów sprawiających trudności rodzicowi, w tym w programach prewencyjnych nastawionych na wczesną interwencję – wysoki poziom stresu może wiązać się m.in. z zaniedbywaniem dziecka, stosowaniem wobec niego przemocy, negatywnymi praktykami wychowawczymi.
- PSI-4 służy do identyfikacji problematycznych obszarów w systemie rodzic-dziecko, a także określeniu, czy oddziaływania terapeutyczne powinny skupić się na dziecku, czy na rodzicu bądź na ich relacji.
- Ponieważ wysoki poziom stresu rodzicielskiego związany jest z przedwczesną rezygnacją rodzica z terapii dziecka albo z niestosowaniem się do zaleceń lekarzy, PSI-4 może pomóc zapobiec takim sytuacjom poprzez interwencję skierowaną na rodzica.
Szczególnie przydatny może być do badania rodziców:
- zgłaszających trudności wychowawcze;
- samotnie wychowujących dziecko lub mających trudności w relacji z partnerem w rodzicielstwie i w nawiązaniu przymierza rodzicielskiego;
- wychowujących dzieci z diagnozami zaburzeń neurorozwojowych, zaburzeń nastroju i innymi problemami zdrowotnymi, w celu oceny nasilenia stresu związanego z wychowaniem dziecka wymagającego szczególnego zaangażowania rodzicielskiego;
- rodziców zastępczych i adopcyjnych w celu określenia rodzaju wsparcia potrzebnego rodzinie i/lub oceny możliwości przyjęcia kolejnego dziecka do rodziny.
Materiały:
- Komplet (podręcznik oryginalny, podręcznik polski, arkusze pytań PSI-4 (25 egz.), wielowarstwowe arkusze odpowiedzi PSI-4 z kluczem (25 egz.), arkusze profilowe PSI-4 (25 egz.), wielowarstwowe arkusze pytań i odpowiedzi wersji skróconej PSI-4 z kluczem i normami (25 egz.))
- Podręcznik oryginalny (tłumaczenie)
- Podręcznik polski
- Arkusze pytań PSI-4 (25 egz.)
- Wielowarstwowe arkusze odpowiedzi PSI-4 z kluczem (25 egz.)
- Arkusze profilowe PSI-4 (25 egz.)
- Wielowarstwowe arkusze pytań i odpowiedzi wersji skróconej PSI-4 z kluczem i normami (25 egz.)
ELEMENT TESTU: | CENA NETTO: | CENA BRUTTO: | VAT: | |
PSI-4 Komplet (podr. oryg., podr. z normalizacją, 4 rodzaje ark. po 25egz.) | 844.00zł | 924.72zł | - | |
PSI-4-podręcznik oryginalny-Inwentarz Stresu Rodzicielskiego | 280.00zł | 294.00zł | 5% | |
PSI-4-podręcznik polska adapacja i normalizacja-Inwentarz Stresu Rodzicielskiego | 350.00zł | 367.50zł | 5% | |
PSI-4-ark.pyt. do wersji pełnej(25egz.) | 54.00zł | 66.42zł | 23% | |
PSI-4-ark. profilowe do wersji pełnej(25 egz.) | 25.00zł | 30.75zł | 23% | |
PSI-4-ark.odp.z kluczem do wersji pełnej(25egz.) | 45.00zł | 55.35zł | 23% | |
PSI-4-ark.do wersji skróconej(pyt.+odp.z kluczem+prof.)(25egz.) | 90.00zł | 110.70zł | 23% |